“Four score and eight years ago our first American Teenager was born” om het in de zegswijze van Honest Abe Lincoln te zeggen, toen deze even een pauze nam van zijn ‘Vampire Hunter’ bestaan. 8 februari 1931 is de geboortedatum van James Byron Dean. Omdat Byron niet hip is, kennen we hem als James Dean, de man die nog steeds vele muren siert hoewel de meeste eigenaars ervan misschien niet eens meer weten waarom hij zo bekend is geworden.
James zei als beginnend acteur het studentenleven van UCLA vaarwel om zijn droom na te jagen die al snel in rook opging zoals bij vele lotgenoten. Dean eindigde als parkeerbediende bij een lokaal televisiestation. Wat het eindstation leek van zijn prille droom werd een onverwacht begin toen hij werd opgepikt om mee te doen in verschillende gastrollen in bij ons onbekende series en televisiespecials.
Deans mentor, Rogers Brackett, die James hielp bij CBS raadde hem aan om te verhuizen richting The Big Apple – New York City, waar hij enkele televisierollen te pakken kreeg alvorens hij werd toegelaten tot de echte Actors Studio. Deze stond erom bekend om rasacteurs af te leveren na een intense opleidingsperiode. Denk maar aan Marlon Brando, Jack Nicholson, Al Pacino en vele anderen.
In 1955 speelt James Dean zijn eerste grote filmrol in ‘East of Eden’, gebaseerd op de historische roman van John Steinbeck, over het leven van een bonenboer in Californië rond de Eerste Wereldoorlog. Weinig interessante setting als je het zo leest maar de film focust zich vooral op de emotionele rollercoaster van Dean zijn personage van tiener tot volwassene. Elia Kazan, de regisseur, zocht een ‘Brando-achtige’ acteur en James Dean werd hem aangeraden. Zijn performance, met af en toe improvisatie erin, gaf hem als eerste in de geschiedenis een postume Oscarnominatie voor beste acteur. Dit was tevens de enige film die Dean zelf nog in de bioscoop kon gaan kijken.
De film die in het collectieve geheugen gebrand is, was zijn volgende project “Rebel without a Cause’’ (1955). Net als in zijn vorige film speelt Dean een emotioneel moeilijke en rebelse tiener. De film beschrijft hoe de tieners ingingen tegen de opvoedingsstijl van hun ouders en zichzelf vrijvochten, wat destijds werd beschreven als de ‘teloorgang van het moreel besef van de tiener’.
Zijn laatste project werd ‘Giant’ uit 1956 met Rock Hudson en Liz Taylor. Dean wou niet meer getypecast worden. In zijn laatste film speelt James een hulpje op een ranch. Hij vindt olie, wat hem rijk maakt. Deze film gaf hem zijn tweede Oscarnominatie, eveneens postuum, en een vete met Rock Hudson. Het ging er zeer hard aan toe op set tussen de twee kemphanen, die niet door één deur konden.
James Deans typische look met lederen vest, vetkuif en blik in de camera was … fake. De acteur was eerder klein dus moest hij met hulpmiddelen op de set groter gemaakt worden. Bovendien was James zo blind als een mol dus had hij wanneer hij niet op set stond een rasechte Steve Urkel bril. Om het plaatje compleet te maken had Dean twee valse voortanden na een ongeval in zijn jeugd. De All American Poster Boy was dus eigenlijk de eerste manueel gephotoshopte beroemdheid.
James Dean sterft helaas op zijn 24e in een auto-ongeluk wanneer hij tegen overdreven snelheid inrijdt op een afslaande auto. Het lied ‘Forever Young’ lijkt op zijn lijf geschreven te zijn.
